Leczenie ortodontyczne nie ogranicza się tylko do prostowania zębów za pomocą aparatów stałych lub przezroczystych nakładek. Czasami te działania są niewystarczające i konieczna jest bardziej kompleksowa interwencja. Dotyczy to głównie sytuacji, gdy pacjent ma zbyt wąską szczękę lub nieprawidłowy rozwój podniebienia. W takich przypadkach stosuje się ekspander podniebienny – urządzenie, które pomaga rozszerzyć łuk zębowy i stworzyć odpowiednią przestrzeń dla zębów.
Przeczytaj również: Przezroczyste aparaty na zęby – co należy wiedzieć?
Spis treści:
Kiedy wykorzystuje się ekspander podniebienny?
Najczęstszym wskazaniem do zastosowania ekspandera podniebiennego jest zbyt wąska szczęka. Ten problem powoduje brak miejsca dla wyrzynających się zębów, a także prowadzi do różnych dodatkowych wad zgryzu. Jedną z głównych, które koryguje się za pomocą tego urządzenia, jest zgryz krzyżowy. W przypadku tej wady górne zęby nie nachodzą prawidłowo na dolne.
Ekspander często stosuje się również u dzieci, u których występuje zbyt wąskie podniebienie wynikające z niewłaściwego oddychania przez usta. Gdy dziecko nie oddycha przez nos, a zamiast tego korzysta z toru ustnego, może dojść do zwężenia łuku podniebiennego i szeregu innych problemów związanych z rozwojem szczęki oraz pozycji języka. Korekta szerokości podniebienia w młodym wieku może pomóc przywrócić prawidłowe funkcje jamy ustnej i zapobiec dalszym komplikacjom w przyszłości.
W niektórych przypadkach zaleca się zastosowanie ekspandera jako przygotowanie do dalszego leczenia ortodontycznego, np. przed założeniem aparatu stałego. Jeśli szczęka jest zbyt wąska, bez wcześniejszego rozszerzenia nie byłoby wystarczającej ilości miejsca na odpowiednie ustawienie zębów.
Jak działa ekspander podniebienny?
Mechanizm działania ekspandera podniebiennego opiera się na stopniowym rozciąganiu szwów kostnych w obrębie podniebienia, w celu poszerzenia szczęki. Urządzenie składa się z metalowej lub akrylowej konstrukcji, którą mocuje się do górnych zębów trzonowych. W centralnej części znajduje się śruba, którą pacjent lub opiekun (w przypadku dzieci) regularnie przekręca zgodnie z zaleceniami ortodonty. Dzięki temu stopniowo zwiększa się rozpiętość aparatu, czego skutkiem jest kontrolowane rozszerzanie podniebienia.
Proces ten najlepiej działa u dzieci i młodzieży, ponieważ ich kości szczęki nie są jeszcze całkowicie zrośnięte. U dorosłych zastosowanie ekspandera jest znacznie bardziej ograniczone. Zdarza się również, że konieczna jest interwencja chirurgiczna, aby osłabić szwy kostne, a tym samym umożliwić rozszerzenie szczęki.
Jak długo trwa leczenie z użyciem ekspandera?
Czas noszenia ekspandera podniebiennego zależy od stopnia koniecznego rozszerzenia oraz wieku pacjenta. Zwykle proces aktywnej ekspansji trwa kilka tygodni. Jednakże samo urządzenie pozostaje w jamie ustnej przez dłuższy czas, często nawet kilka miesięcy, aby utrwalić uzyskane efekty i zapobiec nawrotowi wąskiej szczęki. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie dalszego leczenia, np. aparatu stałego, który pomoże precyzyjnie ustawić zęby w prawidłowej pozycji.
Czy noszenie ekspandera podniebiennego jest bolesne?
Pacjenci często obawiają się bólu związanego z noszeniem ekspandera. W rzeczywistości sam proces rozszerzania może powodować lekki dyskomfort, zwłaszcza w pierwszych dniach po jego założeniu oraz po każdym przekręceniu śruby. Uczucie napięcia w podniebieniu i delikatne mrowienie w okolicy nosa lub policzków są normalnym zjawiskiem. W razie potrzeby można stosować łagodne środki przeciwbólowe, jednak większość pacjentów szybko przyzwyczaja się do nowej sytuacji.
Podsumowanie
Skuteczność ekspandera podniebiennego jest bardzo dobrze udokumentowana. Co więcej, w wielu przypadkach pozwala uniknąć bardziej skomplikowanych procedur ortodontycznych w przyszłości. Poszerzenie szczęki może znacząco poprawić funkcję układu stomatognatycznego, ułatwić dalsze leczenie ortodontyczne i poprawić estetykę uśmiechu.
