Budowa zębów to obszerny temat. Można na nie bowiem spojrzeć zarówno z punktu widzenia anatomii, jak i histologii. Ponadto zęby różnią się między sobą w zależności od lokalizacji oraz czasu pojawienia się w jamie ustnej. Łuki zębowe człowieka dorosłego – górny i dolny – zbudowane są z 14 (16) zębów, z których każdy (po danej stronie łuku) ma różną budowę i funkcję. Łuk szczęki (górny) jest nieco większy od łuku żuchwy (dolny) – zęby górne są minimalnie bardziej wysunięte na zewnątrz w stosunku do zębów dolnych. Przeczytaj niniejszy artykuł, aby dowiedzieć się więcej o budowie łuków zębowych.
Przeczytaj również: Historia implantów
Łuki zębowe – zróżnicowanie zębów
W jamie ustnej dorosłego człowieka prawidłowo znajduje się od 28 do 32 zębów. Po 8 siekaczy (w każdym łuku zębowym po 2 siekacze przyśrodkowe – tzw. jedynki, 2 siekacze boczne – tzw. dwójki), 4 kły (po 2 „trójki”), 8 przedtrzonowców (po dwie „czwórki” i „piątki” w łuku) i od 8 do 12 trzonowców (dwie „szóstki” i „siódemki” i u niektórych dwie „ósemki” w łuku).
W uzębieniu mlecznym nie ma grupy zębów przedtrzonowych i nigdy nie występują trzecie zęby trzonowe, więc w sumie jest 20 zębów. W każdym łuku zębowym znajdują się 4 siekacze (dwie „jedynki” i dwie „dwójki”), dwa kły (czyli inaczej „trójki”) i 4 zęby trzonowe (po dwie „czwórki” i „piątki”). Każdy ząb ma specyficzną budowę i składa się z różnych tkanek i elementów.
Zęby stałe charakteryzują się znaczną różnorodnością. W porównaniu z mlecznymi poprzednikami wykazują znacznie większe rozmiary. Mają też zupełnie inną barwę – zazwyczaj są żółto-białe. Wynika to z faktu, że ich szkliwo jest lepiej zmineralizowane. W efekcie zęby te są silniejsze, trwalsze i bardziej odporne na rozwój procesów próchnicowych. Posiadają długie i szerokie korzenie, których systemy kanałowe są bardzo zmienne i rozbudowane – szczególnie w przypadku zębów trzonowych.
IMPLANTY POZNAŃ
Łuk zębowy dolny a górny
Górny i dolny łuk zębowy zbudowany jest z 14 zębów o zróżnicowanym kształcie i funkcji, ustawionych na szczytach wyrostków zębodołowych. Szerokość łuku zębowego szczęki jest większa od szerokości łuku zębowego żuchwy, co wpływa na bardziej przedsionkowe usytuowanie zębów górnych w stosunku do dolnych. Łuki zębowe szczęki i żuchwy nie mają nigdy takiego samego kształtu. Różnica wielkości dolnego i górnego łuku zębowego wynika z różnicy szerokości zębów przednich górnych i dolnych. Łuk zębowy górny jest większy w zakresie zębów przednich, czyli przykrywa łuk dolny. Powstaje tzw. nagryz zębów górnych na dolne (nagryz pionowy, overbite) wynoszący 1 do 2 mm. Obserwujemy eugnatyczny zgryz nożycowy, w którym zęby górne przykrywają 1/3 do 1/2 wysokości koron zębów dolnych.
Funkcje poszczególnych rodzajów zębów
Każdemu rodzajowi zębów przypisujemy inną funkcję:
- siekacze – odpowiadają za odgryzanie kęsów pokarmowych. Ze względu na ich centralne położenie w łuku zębowym, pełnią bardzo istotną funkcję w tworzeniu pięknego uśmiechu;
- kły – odpowiadają za rozrywanie pokarmu. Biorą też udział w tworzeniu odpowiednich głosek, co gwarantuje poprawną i wyraźną mowę. Ich obecność wpływa też na odpowiednie położenie kącików ust, co ma bezpośredni wpływ na tworzenie estetycznego wizerunku twarzy;
- przedtrzonowce – odpowiadają za rozdrabnianie pokarmu. Podobnie jak kły, biorą też udział w poprawianiu wyglądu twarzy – wpływają one na optymalne ułożenie konturów policzków;
- trzonowce – odpowiadają za miażdżenie kęsów pokarmowych. Podobnie jak przedtrzonowce, biorą one pośredni udział w tworzeniu zewnętrznej linii konturowej policzków.
Warte uwagi: Recesja dziąseł – co to za proces?