Aparaty ortodontyczne od lat stanowią skuteczne rozwiązanie w korygowaniu wad zgryzu. Przywracają pacjentom piękny, promienny uśmiech. Wśród wszystkich dostępnych opcji, wyraźnie odznaczają się aparaty samoligaturujące. Budzą rosnącą ciekawość i pytania o ich przewagę nad tradycyjnymi aparatami z zamkami. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej różnicom między tymi dwoma rodzajami aparatów. Ponadto, przeanalizujemy ich budowę, mechanizm działania oraz korzyści i potencjalne wady każdego z rozwiązań.
Przeczytaj również: Ekspander podniebienny – kiedy jest konieczny i jak działa?
Spis treści:
Czym są aparaty samoligaturujące i jak działają?
Aparaty samoligaturujące to system ortodontyczny, w którym zamki nie wymagają stosowania klasycznych ligatur, czyli gumek lub drucików mocujących łuk ortodontyczny. Tradycyjne aparaty wykorzystują te ligatury do utrzymania łuku w zamku. Jednak w przypadku aparatów samoligaturujących mechanizm ten opiera się na specjalnym klipsie lub zatrzasku, który samodzielnie przytrzymuje łuk.
Dzięki takiemu rozwiązaniu tarcie pomiędzy łukiem a zamkiem jest znacznie mniejsze, a co za tym idzie – przesuwanie się zębów jest bardziej swobodne. Mniejsza siła oporu sprawia, że ruchy ortodontyczne zachodzą szybciej i w sposób bardziej kontrolowany. Dzięki temu, niektórzy pacjenci mogą liczyć na krótszy czas leczenia. Ponadto mniejsze tarcie oznacza także łagodniejszy wpływ na tkanki otaczające zęby. Proces przesuwania zębów sprawia więc mniej dyskomfortu niż w przypadku tradycyjnych aparatów.
Aparaty samoligaturujące a tradycyjne zamki – porównania
| Cecha | Tradycyjne aparaty ortodontyczne | Aparaty samoligaturujące |
| Mechanizm działania | Zamki wymagają ligatur (gumek) do utrzymania łuku ortodontycznego w miejscu. | Posiadają specjalne klapki lub zatrzaski utrzymujące łuk, eliminując potrzebę gumek. |
| Siła nacisku na zęby | Większy nacisk, który może powodować większy dyskomfort. | Mniejsza siła nacisku, który może skracać czas leczenia i zmniejszać ból. |
| Częstotliwość wizyt kontrolnych | Wizyty co 4–6 tygodni, konieczność wymiany ligatur. | Rzadsze wizyty kontrolne (co 6–8 tygodni), brak potrzeby wymiany ligatur. |
| Higiena jamy ustnej | Trudniejsze utrzymanie czystości ze względu na ligatury, które mogą gromadzić osad i bakterie. | Łatwiejsza higiena – brak gumek ogranicza miejsca retencji bakterii. |
| Estetyka | Gumki mogą przebarwiać się i tracić estetyczny wygląd. | Brak gumek eliminuje problem przebarwień i osadów. |
| Czas leczenia | Może być nieco dłuższy ze względu na większe tarcie między łukiem a zamkiem. | Potencjalnie krótszy czas leczenia dzięki mniejszemu tarciu. |
| Komfort noszenia | Może powodować większy dyskomfort z powodu większego nacisku i tarcia. | Często uznawane za wygodniejsze ze względu na łagodniejsze siły działające na zęby. |
| Koszt | Zazwyczaj tańsze. | Droższe od tradycyjnych aparatów, ale mogą skrócić czas leczenia. |
Rodzaje aparatów samoligaturujących
Aparaty samoligaturujące dzielą się na dwa główne typy: pasywne i aktywne. W aparatach pasywnych klipsy w zamkach są tak skonstruowane, aby łuk mógł swobodnie się w nich przesuwać, generując minimalne siły. Takie rozwiązanie sprawia, że leczenie przebiega w sposób bardziej naturalny, z mniejszym naciskiem na zęby. Ma to szczególne znaczenie dla pacjentów z nadwrażliwością. Z kolei w aparatach aktywnych klipsy dociskają łuk do wnętrza zamka, pozwalając tym samym na uzyskanie większej kontroli nad ruchem zębów i bardziej precyzyjne korygowanie wad zgryzu.
Wybór odpowiedniego systemu zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i decyzji ortodonty, który ocenia stopień skomplikowania wady zgryzu oraz oczekiwane efekty leczenia.
Czy aparaty samoligaturujące mają jakieś wady?
Choć aparaty samoligaturujące mają wiele zalet, nie są rozwiązaniem idealnym dla każdego pacjenta. Jednym z głównych czynników, który może zniechęcać do ich wyboru, jest wyższy koszt w porównaniu do tradycyjnych aparatów. Cena leczenia zależy od rodzaju zamków oraz stopnia skomplikowania wady zgryzu, jednak ogólnie aparaty samoligaturujące są droższe niż klasyczne systemy z ligaturami.
Podsumowanie
Aparaty samoligaturujące są nowoczesną alternatywę dla tradycyjnych systemów ortodontycznych. Oferują pacjentom większy komfort, krótszy czas leczenia i łatwiejszą higienę jamy ustnej. Dzięki innowacyjnemu mechanizmowi działania redukują tarcie i pozwalają na bardziej precyzyjne przemieszczanie zębów. Ma to swoje przełożenie na lepsze efekty terapii. Mimo wyższych kosztów coraz więcej pacjentów decyduje się na to rozwiązanie, doceniając wygodę oraz estetykę, jaką oferują.
