Układ stomatognatyczny, w tym narząd żucia jest niezwykle złożoną całością, a nie mechaniczną sumą odrębnych elementów morfologicznych i czynności fizjologicznych. Wydawałoby się, że nie ma prostszej czynności niż jedzenie. Spożywając pokarmy, nie myślimy o tym jak przebiega proces żucia i jak pracuje układ trawienny. Chcąc zrozumieć ten proces, powinniśmy przypomnieć sobie jak funkcjonuje układ pokarmowy człowieka. Należy zacząć od jamy ustnej, w której rozpoczyna się proces trawienia. Przeczytaj niniejszy artykuł, aby dowiedzieć się więcej.
Przeczytaj również: Akryl a alergia
IMPLANTY POZNAŃ
Proces żucia – mastykacja
Mastykacja to automatyczne ruchy odruchowe spowodowane kontaktem błony śluzowej jamy ustnej z pokarmem. W efekcie pobudzane są mięśnie żucia, które rytmicznie poruszają żuchwą. W rezultacie pokarm jest rozdrabniany przez wielokrotny kontakt z zębami. Żucie prowadzi do wstępnej obróbki mechanicznej pokarmu, powstania ugryzienia i zmieszania go ze śliną. Ułatwia to proces połykania i późniejszego trawienia.
Na czym polega trawienie pokarmów?
Trawienie to proces, zachodzący w układzie pokarmowych. Jego celem jest rozkład złożonych węglowodanów, tłuszczów i białek do prostych związków, które następnie są wchłaniane wraz z wodą, witaminami i solami mineralnymi. Wskutek procesu trawienia pokarmu, ciało otrzymuje trzy podstawowe rodzaje substancji odżywczych:
- aminokwasy – wytwarzane w procesie rozpadu białka roślinnego lub zwierzęcego;
- kwasy tłuszczowe – pozyskiwane w procesie rozpadu tłuszczy;
- cukry proste – głównie glukoza, powstała na skutek rozkładu cukrów złożonych, czyli węglowodanów.
Proces trawienia w ustach
Proces trawienia rozpoczyna się w ustach, w momencie ugryzienia pierwszego kęsa, gdzie pokarm jest rozdrabniany i zmiękczany. Receptory smaku i węchu rozpoznają rodzaj i jakość pokarmu, a podczas przeżuwania jedzenie miesza się ze śliną zawierającą enzym rozkładający węglowodany – to wytwarzana przez ślinianki amylaza. Ukształtowany dzięki ślinie pokarm w kęs, zostaje połknięty. Ślina powstaje w śliniankach zarówno dużych, które możemy wyczuć (przyuszne, podjęzykowe i podżuchwowe), jak i w małych gruczołach rozsianych w błonie śluzowej. W spoczynku jest jej niewiele (od 0,05 ml/min w nocy do 0,3-0,5 ml w ciągu dnia), ilość ta zwiększa się w czasie przyjmowania pokarmów (1,5-2,3 ml/min). Co ciekawe, ciągu dnia człowiek wytwarza od 1 litra do 1,5 litrów śliny.
Rozdrobniony pokarm mija gardło i przełyk, a następnie trafia do żołądka. To tam jedzenie miesza się z sokiem żołądkowym, wydzielanym przez gruczoły trawienne zlokalizowane w błonie śluzowej żołądka. Sok żołądkowy charakteryzuje się niskim odczynem, około 1,5-2,5 pH. Przemieszczanie pokarmu z jamy ustnej do żołądka przebiega w wyniku połykania, które jest możliwe dzięki wydzielaniu śliny i śluzu. Połykanie następuje w trzech fazach:
- faza dobrowolna – w czasie której kęs przechodzi do jamy ustno-gardłowej,
- faza gardłowa – mimowolne przejście kęsa przez gardło do przełyku,
- faza przełykowa – mimowolne przejście kęsa przez przełyk do żołądka.
Prawidłowo działający wpust żołądka zamyka się po przyjęciu pokarmu. Jeśli występują jakieś nieprawidłowości, kwas żołądkowy podchodzi do przełyku, powodując nieprzyjemne objawy refluksu żołądka.
Dlaczego proces żucia jest ważny?
Mechaniczne rozdrobnienie pokarmu sprawia, że soki trawienne mają ułatwione zadanie polegające na rozkładzie złożonych węglowodanów, białek i tłuszczy na łatwo dla nas przyswajalne cukry proste, aminokwasy i kwasy tłuszczowe – cząsteczki mniejsze i podlegające prostym mechanizmom wchłaniania. Pierwszą rzeczą, jaką musimy zrobić, to jak najdokładniej rozdrobnić pożywienie mechanicznie. Służą do tego zęby: sieczne do odgryzania kęsów, kły do chwytania pokarmu i kawałkowania go na mniejsze porcje oraz zęby przedtrzonowe mające na powierzchni żującej po dwa guzki rozgniatają i rozcierają pokarm, zęby trzonowe z wieloma guzkami miażdżą i rozcierają pożywienie.
Pokarm powinien być rozdrabniany dokładnie, a jego konsystencja bliska płynnej. To niezwykle istotne nie tylko dla jego dalszej obróbki, a także dla pozyskiwania cennych składników odżywczych.
Warte uwagi: Łuki zębowe – charakterystyka
Umów się na wizytę do kliniki dentystycznej, abyśmy mogli przedstawić Ci oferowane usługi.
